Rettleiing og vurdering

Rettleiing og vurdering blir omtalt som pedagogiske aktivitetar som tek sikte på å fremja læring, utvikling og vekst. Desse to tinga skal fungere som ein dialog mellom rettleiar og den som blir rettleia, og for at det skal fungere er det nødt å vera eit tillitsforhold mellom dei to. Den som rettleiar har meir kompetanse på saks-eller fagområdet det er snakk om enn den som vert rettleia. Oppgåvene til eit rettleiar er:
- å vera utforskande saman med den som vert rettleia
- å stilla dei gode spørsmåla
- å gje råd
- å korrigera

Det er to typar vurdering:
1. formativ vurdering - vurdering for læring. Dette er ei skildring av elevens kompetanse på eit gitt tidspunkt og skal danna grunnlag for betring i faget.
2. summativ vurdering derimot er ei vurdering av læring. Denne fortel om nivået på eleven sin kompetanse ved avslutninga av utdanninga.

kvifor er vurdering viktig?

1.1.Veiledningsaspektet (Det primære føremålet)
Fremje motivasjon, læring og utvikling gjennom veiledning, feedback, feedforward, læringsstøttande kommentarar etc.

2.2.Bedømmingsaspektet

Informasjon til elev og foreldre – m.a. om grad av måloppnåing
3.3.Informasjonsaspektet

Informasjon til samfunnet, arb.gjevar – vid.skule – høgskule om oppnådd kompetanse

4.4. Skulevurderingsaspektet (”backwash-aspektet”)

Informasjon til skulen om skulens måloppnåing, kvalitetssikring av opplæringa, informasjon om lærarane si undervisning + info til læraren om eleven (kartlegging/diagnostisering)

5.5. Seleksjonsaspektet

Grunnlag for seleksjon til andre skular/høgskular.

Eit par tips til vurdering:

§Tilbakemeldinga må vera spontan.

§Tilbakemeldinga må vera ekte.

§Tilbakemeldinga skal vera konkret og grunngjeven.

§Tilbakemeldinga skal ta utgangspunkt i tidlegare prestasjonar.

§Tilbakemeldinga skal signalisera at liknande meistring kan ventast i framtida.

§Tilbakemeldinga må vera meir oppteken av det eleven meistrar enn motsett.

(Helle, L. 2007. Eigen ill.)

Akkurat som opplæringa er tilpassa, kan vudering og vera det. Ein skal vurdere ut frå meistring i forhold til eleven sine føresetnader, derfor må læraren ha "kartlagt" desse for seg sjølv. Ein kan ikkje samanlikne elevar. Alle er ulik og har ulike føresetnader, difor er tilpassing vikig. I forhold til dette er det fleire lærarar som brukar målark, stegark eller læringstrapp. Nokre brukar og elevlogg, mapper eller kartleggingsprøvar. Slik kan læraren få ein oversikt over elevens resultat og føresetnader for vidare utvikling. Det vil og gjere det lettare for læraren å tilpasse opplegg og mål for enskildeleven. Dessverre får ikkje alle elevar nok informasjon om korleis dei "ligg an" i forhold til generelle kompetansemål o.l og møter difor ungdomstrinnet med urealistiske bilete av eigen kompetanse. Det er ynskjeleg at vurdering, tilbakemelding og målretta oppfølging av elevane si læringutvikling og læringsutbytta skal prioriterast høgare i skulen. Slik at eleven skal få den best tilpassa opplæringa og den hjelpa eleven treng for måloppnåing av kompetansemåla.

Hugsereglar for god konstruktiv tilbakemelding:
• Gje tilbakemeldinga til den det gjeld.
• Samanlikn ikkje med andre.
• Kritiser ikkje når det er andre tilstades.
• Peik på det som kan forandrast.
• Ta opp ein sak om gongen.
• Unngå ord som ”ALLTID” og ”ALDRI”.
• Ikkje gjenta deg sjølv.
• Ikkje bruk ironi – ver sakleg!
• Vis empati,
• Gje ros der det er grunnlag for det .

Når eg ser på og tenkjer gjennom desse hugsereglane og tipsa ovanfor, ser eg at mange av dei lærarane eg har hatt oppover i tida ikkje har vore slik. Det er ein del elevar som har fått kritikk framfor heile klassen. Eg hugsa og dette med karakter. Det var sjelden alle var einige i karakteren som blei gjeven i klassen, for alle snakka saman og samanlikna straks me hadde fått dei. Ofte kunne ein faktisk gjette oss til kven som hadde fått kva karakter, me meinte sjølvsagt det var fordi læraren vår favoriserte, men det kan sjølvsagt ha noko med prestasjon å gjere og. Eg hugsar særskild ein lærar i KRL, dersom me skreiv på prøvane det han ville ha svara, så fekk me dei beste karakterane. Eg var ein av dei som såg korleis det fungerte, og kanskje utnytta det litt. På den andre sida meiner eg sjølv at eg lærte mykje av det, og kunne ting på rams. Kanskje var det berre me som blei "lurt" til å arbeida?